BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GÜNÜ

( 24 Ekim )

                24 Ekim 1945 Birleşmiş Milletler Örgütünün kuruluş tarihidir. Örgüte üye tüm ülkelerde 24 Ekim, Birleşmiş Milletler Günü olarak kutlanır. Birleşmiş Milletler Örgütü evrensel barışı, uluslar arasında güvenliği ve dayanışmayı sağlamak amacıyla kurulmuştur. Uluslararası en büyük kuruluştur. Bugün Birleşmiş Milletler´in 193 üyesi vardır. Bu sayı gün geçtikçe artmaktadır.

                24 Ekim günü kuruluşa üye ülkelerin gazete, dergi, radyo ve televizyonları Birleşmiş Milletler´le ilgili yayınlar yapar. Okullarda Birleşmiş Milletler´in kuruluş amacı, organları tanıtılır, çalışmaları, çabaları anlatılır.

                Tarih boyunca uluslararasında anlaşmazlıklar hep süregelmiş, sonunda çoğu zaman savaşlar olmuştur. Savaşlar uluslararası anlaşmazlıklara çözüm getirmemektedir.

                Uluslararası  en büyük savaşlardan ilki Birinci Dünya Savaşı´dır. Bu savaşta ülkeler ikiye ayrıldı. Dört yıl süren bu savaş sonunda birçok insan öldü. Çocuklar yetim, öksüz kaldı. Ülkeler kana bulandı.

                Savaş sonunda ülkelerin endüstri, tarım, ulaştırma gibi gelir kaynaklarında büyük azalmalar oldu. Ülkelerde yokluk ve açlık yaygın duruma geldi. Bu acı görüntüyü gözleyenler uluslararası sorunların ancak barışçı yollarla  çözümlenmesi gerektiğine inandılar. Bunun için aralarında 28 Nisan 1919´da Milletler Cemiyeti Antlaşmasını imzalayarak Milletler Cemiyeti´ni kurdular. Milletler Cemiyeti´nin az üyesi olduğundan önemsenmedi, gelişmedi. Bu nedenle İkinci Dünya Savaşı´nın başlaması Milletler Cemiyeti´nce engellenemedi. İkinci Dünya Savaşı sürerken 26 ülkenin temsilcileri Amerika´nın San Fransisko kentinde toplanıp insanlığı savaşların yıkımından korumak için karar aldılar. Ortak bir bildiri yayınladılar. Birleşmiş Milletler Yasası hazırlandı. Yasanın onaylanması ile 24 Ekim 1945 tarihinde Birleşmiş Milletler Örgütü kuruldu.

                Birleşmiş Milletlerin amaçlarını bağlı olduğu ilke ve hedefleri belirleyen antlaşma 111 maddeden oluşur. Türkiye bu antlaşmayı 15 Ağustos 1945 tarih ve 4801 sayılı yasa uyarınca 28 Eylül 1945 günü onaylamıştır.

Birleşmiş Milletler tanımak için örgütün kuruluşunu, amaçlarını, ilkelerini, çalışma organlarını yakından inceleyelim.

Birleşmiş Milletlerin Amaçları :

• Uluslararası barış ve güvenliği sürdürmek.
• Ülkeler arasında iyi ilişkileri pekiştirmek.
• Uluslararası ekonomik, sosyal, kültürel işbirliğini sağlamak.
• İnsanlık sorunlarının çözümünde, temel hak ve özgürlüklerin geliştirilmesinde birlikte çalışmalar yapmak.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLERİN ANA ORGANLARI

                Birleşmiş Milletler Örgütü yukarıda sayılan amaçlara ulaşmak için ana organlar oluşturmuştur. Bu organların başlıcaları şunlardır: Genel Kurul, Güvenlik Konseyi, Ekonomik ve Sosyal Konsey, Uluslararası Adalet Divanı, Genel Sekreterlik.

Genel Kurul :

                Üye devletlerden oluşur. Her üyenin Genel Kuruldaki temsilcileri beş kişiden çok olamaz. Genel Kurulun Görevleri Şunlardır;

• Silahsızlanma ve silah denetimi konusunda önerilerde bulunmak.
• Barış ve güvenliği etkileyecek görüşmeler yapmak, her konuda önerilerde bulunmak.
• Ülkeler arasındaki iyi ilişkileri bozucu sorunların, barışçı yollarla çözümü için önerilerde bulunmak.

Güvenlik Konseyi :

                Siyasal alanda bir yürütme organıdır. 11 üyesi olan bu kurulun görevleri şunlardır ;

• Birleşmiş Milletler´in amaç ve ilkelerine uygun biçimde barış ve güvenliği korumak.
• Uluslararası bir anlaşmazlığa yol açabilecek her türlü çekişmeli durumu soruşturmak.
• Uluslararasında çekişmeli konularda anlaşma koşullarını önermek.
• Silahlanmayı denetleyecek planlar hazırlamak.
• Barışa karşı bir tehlike veya saldırı olup olmadığını araştırarak, izlenecek yolu önermek.
• Saldırganlara karşı askeri birlikler kurularak önlemler almak.

Ekonomik ve Sosyal Konsey :

Genel kurulca seçilen 27 üyeden oluşur. Üyelikleri sona erenler yeniden seçilebilirler. Başlıca görevleri şunlardır ;

Birleşmiş Milletler´in ekonomik  ve sosyal çalışmalarını yürütmek.

Uluslararası ekonomik, sosyal, kültürel konularda raporlar hazırlamak.

Uluslararası Adalet Divanı :

Uluslararası Adalet Divanı, Birleşmiş Milletler´in yargı organıdır. Ülkeler, istedikleri davayı Adalet Divanı´na götürürler. Divan 15 yargıçtan oluşur. Yargıçlar, Genel Kurul ve Güvenlik Konseyi´nce seçilirler. Görev süreleri dokuz yıldır. Divanda bir devletten iki yargıç bulunamaz. Uluslararası Adalet Divanı, Hollanda´nın başkenti Lahey´dedir.

Genel Sekreterlik :

Genel Sekreterlik, Birleşmiş Milletler´in öbür organlarının çalışmaları için gerekli ortam ve koşulları sağlar. Ortaya konan program ve politikaları uygular. Uluslararası barış ve güvenliği bozucu olaylar konusunda raporlar hazırlayıp Güvenlik Konseyi´ne sunar.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÖRGÜTÜNE YARDIMCI KURULUŞLAR

UNESCO : Birleşmiş Milletler Örgütü´ne üye ülkelerin bilim, kültür ve sanat alanındaki çalışmalarına yardımcı olur.

FAO : Uluslararası besin örgütüdür. Yoksul ülkelere gerekli besin yardımı yapılmasında öncülük eder.

UNRA : Yurdundan ayrılıp başka ülkelere göç edenlerin sorunları ile ilgilenir. Göçmenlere yardımcı olur.

WHO : Dünyada sağlık problemlerinin çözümü için çalışır.

ILO : Uluslar arası iş güvenliği konularında birliğin sağlanmasına yardımcı olur.

UNICEF : Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu´nun kısaltılmış adıdır. Amacı yeni doğan, büyümekte olan çocukların, gençlerin sorunları ile ilgilenmektir.